Από τον Πύργο (σημερινό Kemerburgaz) στο Νέο Πύργο της Εύβοιας

Το παρακάτω κείμενο προέρχεται από ιστοσελίδα πολιτιστικού συλλόγου του Νέου Πύργου Ευβοίας, αποθηκευμένη το 2009, η οποία πλέον δεν υφίσταται στο διαδίκτυο (ή δεν την έχω εντοπίσει) και το παραθέτω για χάρη της ιστορικής μας μνήμης.

«ΑΠΟ ΤΟ ΚΕΜΕΡΜΠΟΥΡΓΑΖ (ΠΥΡΓΟ ΤΗΣ ΚΑΜΑΡΑΣ) ΣΤΟ Ν. ΠΥΡΓΟ ΤΗΣ ΕΥΒΟΙΑΣ»

Απόσπασμα από το βιβλίο με τίτλο «ΕΔΩ ΚΑΙ ΕΚΕΙ - Οι πατρίδες των Ευβοέων προσφύγων 80 χρόνια μετά»Αλέξανδρου Καλέμη το οποίο εκδόθηκε από τη ΝΟΜΑΡΧΙΑΚΗ ΑΥΤΟΔΙΟΙΚΗΣΗ ΕΥΒΟΙΑΣ ΤΟ 2006

Ν. Πύργος Ευβοίας

Σε μια από τις ομορφότερες παραλιακές περιοχές της Βόρειας Εύβοιας, κατά μήκος της αμμώδους ακτής, που εκτείνεται νοτιοδυτικά της ιστορικής πόλης των Ωρεών, βρίσκεται χτισμένος ο Νέος Πύργος. Πρόκειται για ένα από το πλέον εξελίξιμα σύγχρονα τουριστικά Θέρετρα της Εύβοιας, που τις τελευταίες δεκαετίες αυξάνει συνεχώς σε έκταση και πληθυσμό, έχοντας περαιτέρω προοπτικές ανάπτυξης. Κι όμως στη θέση του σημερινού χωριού των Ι000 και πλέον κατοίκων, που έχει πλέον σχεδόν ενωθεί οικιστικά με τους Ωρεούς, 82 χρόνια πριν υπήρχε ένας αφιλόξενος βάλτος, ο οποίος μάλιστα είχε την μεγάλη ευθύνη για την ελονοσία, που τότε μάστιζε το χωριό των Ωρεών αλλά και τη Βόρεια Εύβοια γενικότερα.

Το τεράστιο αυτό έλος ανέλαβαν να μετατρέψουν στο σημερινό παράδεισο οι ξεριζωμένοι 'Έλληνες από το Κεμέρμπουργαζ της Ανατολικής Θράκης (Ι5 χλμ. ΒΑ της Κωνσταντινούπολης), καθοδηγούμενοι από έναν επιφανή Έλληνα συμπατριώτη τους, που άκουγε στο όνομα Σωκράτης Κουγιουρτζόγλου (1862-1968). Η ιστορία και δράση αυτού του ανθρώπου, κυριολεκτικά μυθιστορηματική, σχετίζεται άμεσα με όλα τα καθοριστικά ιστορικά γεγονότα του περασμένου αιώνα και θα χρειαζόταν ένα ολόκληρο βιβλίο για να αναπτυχθεί λεπτομερώς.

Με επικεφαλής λοιπόν τον Κουγιουυτζόγλου οι πρόσφυγες του Κεμέρμπουργκαζ μετά από πολλές περιπέτειες και αντιξοότητες, αφού πέτυχαν αγωνιζόμενοι την απαλλοτρίωση του παραλιακού τμήματος των κτημάτων της οικογένειας Μιμόντ. άρχισαν να χτίζουν το Νέο Πύργο επί της εύφορης παραθαλάσσιας πεδιάδας N.Δ. των Ωρεών, μεγάλο τμήμα της οποίας, όπως προανέφερα, καλυπτόταν την εποχή εκείνη από στάσιμα νερά. Το καινούριο χωριό κτίστηκε με βάση το πρότυπο της ρωσικής αγρόπολης. που είχε εμπνευστεί ο Τολστόι και θέλησε να υλοποιήσει ο Κουγιουμτζόγλου.

H εφαρμογή αυτών των σχεδιασμών είχε πολύ σύντομα αποτελέσματα ανώτερα των προσδοκώμενων. H παραγωγή των οπωροκηπευτικών στις μικρές εκτάσεις των ίσων αγροτεμαχίων, που μοιράστηκαν στους κατοίκους του νέου χωριού, υπήρξε μεγαλύτερη από τις ανάγκες της κάθε προσφυγικής οικογένειας. Αποτέλεσμα αυτού του γεγονότος ήταν τα γευστικά αυτά προϊόντα της γης (μερικά εκ των οποίων ήταν πρωτόγνωρα για τους κατοίκους της βόρειας Εύβοιας) να διατεθούν στις τοπικές αγορές και να γίνουν περιζήτητα από τους νέους συμπατριώτες των προσφύγων από το Κεμέρμπουργκάζ.

Από την εποχή εκείνη η εξέλιξη του Νέου Πύργου υπήρξε ραγδαία με απόληξη τη σημερινή εικόνα που δεν Θυμίζει πλέον τον παλιό όμορφο αγροτικό οικισμό, αλλά ένα σύγχρονο κοσμοπολίτικο τουριστικό θέρετρο.

Κεμέρμπουργκαζ (Πύργος της Καμάρας) Κωνσταντινούπολης

Ας δούμε όμως τώρα και την παλιά πατρίδα των κατοίκων του Νέου Πύργου της Εύβοιας, που σήμερα έχει εξελιχθεί σε ένα από τα προάστια της αχανούς πλέον Κωνσταντινούπολης. Το Κεμέρμπουργκαζ, όπως μας φανερώνει το όνομά του (Πύργος της Καμάρας) έχει άμεση σχέση με την αφετηρία του παλιού Βυζαντινού Υδραγωγείου, που υδροδοτούσε την Κωνσταντινούπολη, συγκεντρώνοντας τα νερά από το επιβλητικό Δάσος του Βελιγραδίου.

H πρόσβαση ενός 'Έλληνα στο Κεμέρμπουργκσζ είναι μια πολύ εύκολη υπόθεση σήμερα. Ο εποχούμενος επισκέπτης θα πρέπει, αφού βγει στον περιβάλλοντα την Κωνσταντινούπολη, αυτοκινητόδρομο Άγκυρας-Αδριανούπολης, να αναζητήσει την έξοδο προς Κεμέρμπουργκάζ (υπάρχουν κατατοπιστικές πινακίδες και στα δύο ρεύματα κυκλοφορίας). Μετά από μία εύκολη διαδρομή 25 περίπου χιλιομέτρων, περνώντας κάτω από τις καμάρες του αρχαίου υδραγωγείου, θα φθάσει στο μικρό και γραφικό αυτό προάστιο της Κωνσταντινούπολης, που περιβάλλεται από το φημισμένο δάσος του Βελιγραδίου. Εκεί κατά την εποχή του Βυζαντίου αλλά και αργότερα επί Τουρκοκρατίας οι γαλαζοαίματοι και οι πάσης φύσεως κοινωνικά επιφανείς κατέφευγαν για να ηρεμήσουν ή να ασχοληθούν με το κυνήγι. Το δάσος αυτό, εξίσου σαγηνευτικό και σήμερα, εκτείνεται βόρειο του Κεμέρμπουργκαζ φθάνοντας σχεδόν μέχρι τον τουριστικό παραλιακό οικισμό Κίλιος, στις «εκβολές» του Βοσπόρου προς τη Μαύρη Θάλασσα.

Διασχίζοντας κανείς σήμερα το Δάσος του Βελιγραδίου, κατευθυνόμενος προς το Κίλιος, διαπιστώνει την προσπάθεια που καταβάλλεται από τους σύγχρονους Τούρκους για την αξιοποίηση των φυσικών και ιστορικών θησαυρών του τόπου τους. Οι τουριστικές επενδύσεις ντόπιων και ξένων κεφαλαιούχων είναι πραγματικά εντυπωσιακές. Τεράστια πάρκα, γήπεδα γκολφ αλλά και νεόδμητοι οικισμοί αμερικάνικων προδιαγραφών με ομοιόμορφα μεγάλα ξύλινα εξοχικά. Ένας πραγματικός κατασκευαστικός οργασμός εγκαταστάσεων και ιδιωτικών παραδείσιων χώρων συντελείται γύρω από το σύγχρονο Κεμέρμπουργκαζ.

Μέσα στον ίδιο το χωριό τώρα δεν παρατηρείται ιδιαίτερη κίνηση στην ανοικοδόμηση. Πολλά από τα παλιά σπίτια και μικροκαταστήματα των Ελλήνων Πυργιωτών σώζονται όπως ακριβώς ήταν πριν από το 1924. Μερικά έχουν μερικώς ανακαινιστεί ενώ ακόμη λιγότερα έχουν δώσει τη θέση τους σε καινούργια μικρά ή μεγαλύτερα οικοδομήματα. Το παλαιό καφενείο της σημερινής πλατείας, όπως μας είπε ένας γέρος Τούρκος (γεννήθηκε την χρονιά του ξεριζωμού) ήταν το καφενείο των Ελλήνων. Ο ίδιος αυτός Τούρκος μας οδήγησε στην παλιά ελληνική εκκλησία, που σήμερα έχει μετατραπεί σε δημοτική αποθήκη…»

Πηγή: http://www.neos-pyrgos.gr/site/index.php?option=com_content&view=article&id=52&Itemid=55 (Μη υπαρκτός σύνδεσμος σήμερα)